شرط داوری و موافقتنامه داوری (قرارداد داوری) + نمونه شرط و قرارداد داوری

مفهوم «شرط داوری»، «موافقتنامه داوری» و «قرارداد داوری»

در مواد مرتبط با داوری در فصل هفتم قانون آیین دادرسی مدنی هیچ تعریفی از شرط داوری، موافقتنامه داوری یا قرارداد داوری ارائه نشده است و قانون دادرسی مدنی در این خصوص ساکت است. اما در تعریف اصلاحات پیش گفته، در بند ج ماده یک قانون داوری تجاری بین المللی چنین آمده است که : «موافقتنامه داوری توافقی است بین طرفین که به موجب آن تمام یا بعضی از اختلافاتی که در مورد یک یا چند رابطه حقوقی معین اعم از قراردادی یا غیرقراردادی به وجود آمده یا ممکن است پیش آید به داوری ارجاع می شود. موافقتنامه داوری ممکن است به صورت شرط داوری در قرارداد و یا به صورت قرارداد جداگانه باشد.» پس همانطور که ملاحظه می گردد از نظر قوانین داوری تفاوتی میان شرط داوری، موافقتنامه داوری و قرارداد داوری وجود ندارد.

البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که «شرط داوری» همزمان با قرارداد اصلی و در ضمن آن نوشته می شود، به همین دلیل اکثر حقوقدانان معتقدند شرط داوری معمولا زمانیکه هنوز اختلافی بوجود نیامده تنظیم و توافق می شود، در حالیکه توافقنامه یا قرارداد داوری که یک قرارداد کاملا جداست عموما بعد از عقد قرارداد اولیه و بروز اختلاف تنظیم می گردد. به عبارت دیگر بعد از اینکه قرارداد اصلی تنظیم شد و در اجرای آن اختلافی بوجود آمد، یا اگر اختلافی غیرقراردادی میان طرفین بوقوع پیوست، چنانچه طرفین موافق حل اختلاف از طریق داوری باشند، اقدام به انعقاد قرارداد یا توافقنامه داوری می کنند. نکته دیگری که ذکر آن ضروریست این است که موضوع قرارداد در موافقتنامه داوری، همان اختلافی است که برای حل آن قصد مراجعه به داور را داریم. به بیان بهتر عموما در موافقتنامه داوری، موضوع قرارداد مشخص است چون اختلاف بروز نموده و طرفین می دانند برای حل چه چیزی قصد مراجعه به داور را دارند. در حالیکه در شرط داوری اساسا هنوز اختلافی واقع نشده تا در شرط داوری ذکر شود.

آیا قرارداد داوری باید کتبی باشد؟

همانطور که می دانیم مراجعه به داوری به عنوان یکی از شیوه های حل اختلاف حاصل توافق اراده طرفین است. به عبارت دیگر کسانی که با یکدیگر اختلافی دارند باید بر داوری به عنوان روش حل اختلاف، توافق نمایند. توافقات در امور حقوقی معمولا یا به صورت شفاهی یا کتبی و یا به صورت عملی صورت می پذیرد. اما در خصوص توافق داوری، در اینکه این توافق حتما باید به صورت کتبی باشد یا توافق شفاهی یا عملی هم به عنوان توافق داوری مورد پذیرش است یا خیر اختلافات دیدگاه وجود دارد. در قسمت داوری داخلی اختلاف نظر فراوانی میان حقوقدانان وجود دارد اما عمده اساتید حقوق به شیوه های گوناگون و در فروض متفاوتی توافقات شفاهی و عملی را هم به عنوان موافقتنامه داوری محاسبه نموده اند. این اختلاف در خصوص دعاوی تجاری بین المللی و به استناد ماده 7 قانون داوری تجاری بین المللی مصوب 1376 که مقرر می دارد : «موافقتنامه داوری باید طی سندی به امضای طرفین رسیده باشد ...» بسیار کمتر بوده و تقریبا بر لزوم کتبی بودن موافقتنامه داوری اتفاق نظر وجود دارد. حتی قسمت اخیر ماده ذکر شده چنین بیان می دارد که اگر در طی دعوا یکی از طرفین وجود موافقتنامه داوری را ادعا نماید و طرف مقابل عملا آن را قبول نماید داور می تواند بر وجود موافقتنامه داوری اطمینان یابد. البته در این قسمت بد نیست بدانیم که در قانون نمونه داوری آنسیترال، که قانون داوری تجاری بین المللی کشور ما از آن ترجمه و اقتباس شده است در این قسمت، برخلاف قانون داوری تجاری بین المللی، این چنین بیان نموده که اگر «در تبادل دادخواست و دفاعیه، یکی از طرفین، وجود موافقتنامه داوری را ادعا نماید و طرف مقابل انکار نکند» همین عدم انکار کافی است.

اگر در مورد این موضوع نیاز به راهنمایی بیشتری دارید کافیست با ما تماس بگیرید تا همکاران ما در

«دفتر وکالت و مشاوره حقوقی دکتر روحیان» در کوتاهترین زمان، کاربردی ترین و بهترین مشاوره تخصصی را به شما ارائه نمایند.

تنظیم شرط داوری در قرارداد

همانطور که قبل تر اشاره شد طرفین برای اینکه حل اختلافشان را به داوری محول کنند بایستی بر این امر توافق نمایند. یکی از راه های اثبات این توافق درج شرط داوری در قرارداد اصلی میان طرفین است. قبل از اینکه به سراغ درج شرط داوری برویم باید به این نکته توجه کنیم که اگر قصد داریم حل اختلافمان را به یک سازمان داوری خاص بسپاریم بهتر است قبل از تنظیم قرارداد مقررات سازمان مدنظرمان را بررسی نماییم. زیرا عمده سازمان های داوری برای قبولی داوری میان طرفین اختلاف، شرط خاص خود را به شکلی که مطلوبشان است تنظیم و اعلام نموده اند. به عنوان مثال در مقررات داوری مرکز داوری اتاق ایران، نمونه شرطی که برای درج در قرارداد میان طرفین پیشنهاد شده است عبارتست از :« کلیه اختلافات و دعاوی ناشی از این قرارداد و یا مرتبط با آن از جمله انعقاد، اعتبار، فسخ، نقض، تفسیر یا اجرای آن به مرکز داوری اتاق ایران ارجاع می گردد که مطابق با قواعد داوری مرکز داوری اتاق ایران به صورت قطعی و لازم الاجرا حل‌ و فصل گردد. این شرط داوری، موافقتنامه‌ای مستقل از قرارداد اصلی تلقی می‌شود و در هر حال لازم ‌الاجرا است.» به همین جهت در صورت انتخاب داوری سازمانی بهتر است به مقررات یا سایت سازمان داوری موصوف مراجعه کنیم و شرط داوری آن سازمان را در قرارداد ذکر کنیم. اما چنانچه قصد داریم از داوری موردی چه به صورت مطلق یا مقید استفاده کنیم، در اینجا بهتر است در نحوه مکتوب کردن شرط و استفاده از کلمات بسیار حساس و بادقت عمل کنیم.

ضمنا بهتر است موضوعاتی که قرار است توسط داور تعیین تکلیف شوند، تعداد داور، مشخصات داور یا داوران، اخذ قبولی داور (چنانچه داور مورد توافق است)، مدت داوری، امکان یا عدم امکان تمدید مدت داوری، مقام صاحب اختیار جهت تمدید مدت داوری، نحوه ابلاغ اوراق و رای داوری، نحوه پرداخت دستمزد داوری، مقر داوری، زبان داوری و ... را تعیین نمایید.

البته توصیه می شود در خصوص این موارد و موارد عدیده و مهم دیگری از این دست حتما از مشورت وکیل متخصص در امر داوری غافل نشوید. ضمنا فراموش نکنید که ما و همکاران مان در «دفتر داوری و وکالت دکتر روحیان» شما را در مسیر داوری تخصصی، از ابتدا تا انتها همراهی می نماییم.

نمونه متن شرط داوری

طرفین توافق نمودند کلیه اختلافات و دعاوی ناشی از این قرارداد یا راجع به آن از جمله انعقاد، اعتبار، فسخ، نقض، تفسیر یا اجرای آن، از طریق داور/داوران ................. حل و فصل خواهد شد. شرط داوری حاضر، موافقتنامه‌ای مستقل از قرارداد اصلی می باشد.

نمونه متن توافق داوری

در اینجا یک نمونه توافقنامه بسیار ساده داوری را ملاحظه می کنید. لازم به ذکر است تنظیم موافقتنامه های داوری عموما به این سادگی نیست و وابسته به قرارداد اصلی، موضوعات و شروط گوناگونی باید در توافقنامه داوری مورد توجه قرار گیرد و لحاظ شود که این امر نیازمند مشاوره با وکیل متخصص در تنظیم قرارداد داوری است تا با گفتگو با طرفین، بررسی موضوع و توافقات و شروط قرارداد اصلی و اختلافات احتمالی آتی، توافقنامه کاملی را تنظیم و به طرفین پیشنهاد نماید. ما در «دفتر وکالت و مشاوره حقوقی دکتر روحیان» این امکان را داریم تا با بکارگیری دانش و تجربه در زمینه داوری بهترین و کاملترین قراردادها را به شما ارائه و پیشنهاد نماییم.

طرفین قرارداد عبارتند از آقای/خانم/شرکت .................... دارای کدملی/شناسه ملی .............. با مدیریت ........ و آدرس ..................... و آقای/خانم/شرکت .................... دارای کدملی/شناسه ملی .............. با مدیریت ........ و آدرس .....................
موضوع قرارداد عبارتست از : ارجاع و حل اختلافات موجود ناشی از قرارداد شماره ......... مورخ ......... شامل : ................................. به داوری
دیوان داوری شامل ..... داور می باشد و داور/داوران شامل آقای/خانم ................ می باشند.
مدت داوری ............ روز/ماه/سال توافق گردید که برای ..... بار و برای ..... مدت توسط ........ قابل تمدید می باشد.
ابلاغ ها به طرفین به صورت و از طریق ................. انجام و معتبر خواهد بود.
پرداخت دستمزد داور و هزینه های داوری برعهده ................. می باشد.
محل داوری شهر ............... می باشد.
زبان داوری ................... می باشد.
قانون ماهوی حاکم بر این قرارداد قانون ................... می باشد.
امضاء طرفین امضا و قبولی داور/داوران

نمونه‌ شرط داوری مرکز منطقه‌ای داوری تهران

در داوری های سازمانی، عموم سازمان های داوری با تنظیم و ارائه شرط داوری نمونه، طرفین را به درج شرط مذکور توصیه می نمایند تا از این طریق امکان ارجاع حل اختلاف به آن سازمان داوری فراهم گردد. لازم به توضیح است سازمانهای داوری حرفه ای شرایط و ضوابط داوری خویش را در قالب مقررات داوری در معرض اطلاع عموم قرار می دهند و چنین بیان می دارند که درج شرط داوری پیشنهادی به معنی پذیرش مقررات داوری موصوف نیز می باشد و جز در موارد معدودی مانند: مقر داوری، زبان داوری، قانون حاکم بر داوری و ... امکان توافق برخلاف این مقررات برای طرفین وجود ندارد.
در ادامه می بینیم که مرکز منطقه‌ای داوری تهران درج شرط نمونه ذیل را در قراردادها به تمامی طرف‌هایی که می‌خواهند اختلافات خود را بر اساس قواعد داوری مرکز منطقه‌ای داوری تهران حل و فصل نمایند، توصیه می‌کند :
«هرگونه و تمامی اختلافات ناشی از، راجع به یا در ارتباط با قرارداد حاضر از جمله هرگونه اختلاف مرتبط با وجود، اعتبار یا انقضای قرارداد، به مرکز منطقه ای داوری تهران (TRAC) ارجاع می گردد و مطابق قواعد داوری این مرکز به صورت نهایی حل و فصل خواهد شد.»

از اینکه تا پایان مقاله ما را همراهی نمودید سپاسگزاریم و امیدواریم این مطالب برای شما مفید بوده باشد. با توجه به تخصصی شدن تمامی حوزه های امور حقوقی، ما و همکارانمان در «دفتر داوری و وکالت دکتر روحیان» با بهره مندی از دانش و تجربه تخصصی در زمینه های معرفی شده در این سایت، آماده ارائه مشاوره تخصصی به شما عزیزان هستیم. در پایان یادآور می شود استفاده از مطالب این سایت صرفا با ذکر منبع مجاز خواهد بود.